Levaba moito tempo con esta idea de versións, de rebuscar un pouquiño, de saber de onde veñen certas músicas. Neste caso é unha anécdota, unha curiosidade. Sempre pensei en facelo nun programa do io~NoS, pero aquí vai aproveitando a inmensidade do youtube.
Lembrades a Radio Topolino Orquesta?
Foi un grupo de moda nos anos oitenta. Tiña cancións de éxito como La vaca lechera, Mi casita de papel, e tamén a que imos escoitar: Tiro liro.
Na propia canción xa se di: Era el baile de moda en los cuarenta y ahora en los ochenta enrolla mucho más. E non é nada máis que a verdade. Trátase dunha versión dunha canción que popularizou a mesma Amália Rodrigues, a partir dunha canción tradicional portuguesa.
Nos anos corenta, como di a Radio Topolino Orquesta, a Orquesta Gran Casino populariza o tema en España, aínda que a cantaban en portugués (cun sotaque un pouco raro, iso si)
Como versión dun tema portugués o gravou o grupo Os Carunchos:
A versión máis recente en Galiza é do grupo Migallas.
Pero escoitemos unha versión dun grupo folclórico portugués:
E podedes buscar máis, hai versións de todo tipo:
A min, que a primeira versión que lembro é a de Radio Topolino Orquesta, non deixa de sorprenderme os camiños que poden tomar algunhas cancións, neste caso de orixe tradicional, e como se van adaptando e modificando. Para que despois veña alguén a dicir que o tradicional non cambia, non evolúe, é estático e "ten que" interpretarse dunha determinada maneira.
_______________________________________________
A miña curiosidade agora é: Chegaches a escoitar todas as versións do Tiro Liro?
Curioso Impertinente
xoves, maio 19, 2016
domingo, maio 15, 2016
Nuestras fiestas de allá
Descubro a través do catálogo da exposición Galicia 100. Obxectos para contar unha cultura, que pretende contar a cultura galega a través de 100 obxectos (máis ben sería un resumo, unha panorámica, unha síntese... pero esa é outra historia, interesante tamén), descubro, ía dicindo, o documental "Nuestras fiestas de allá", 42 minutos mudos pero que me enchen a cabeza de ideas.
Primeiro o vídeo:
Trátase dun documental feito por José Gil no ano 1928. José Gil Gil era de Rubiós, As Neves. Primeiro pensamento: algo ten Rubiós para aparecer de forma cíclica en forma de documento histórico (e audiovisual).
Segundo pensamento: Retrata a vida no Val Miñor, Vincios, Morgadáns, Nigrán, Chaín,Gondomar, Baiona... Algo ten o Val Miñor para ter sempre tanta forza.
Terceiro pensamento: Sae o palco da música de Vincios, do que xa sabía a súa existencia, pero non vira nunca. Moito sombreiro panamá, gaiteiros, banda de música, xente bailando. É curioso o vídeo que quere retratar a vida aquí para mostrarlla aos emigrantes, e precisamente saen os emigrantes no vídeo no día de festa.
Pensamentos mesturados: Como viste a xente. Como visten os gaiteiros, como visten os músicos da banda de música. En xeral os gaiteiros van antes e a banda de música despois. Os da banda de música van uniformados, os gaiteiros saen en xeral vestindo como o resto do mundo. Habería que facer fincapé sobre a vestimenta do "gaiteiro" (como formación musical). Moitas canaveiras, moita xente cantando, moita xente tocando as palmas. Sempre me chamara a atención como se usa absolutamente todo para tocar (piñas, cacerolas, ferramentas, botellas...) e non se usan as palmas na música galega. Aquí úsanse, dunha forma moi normal, as mans. O das canaveiras veríase raro agora mesmo, non se ven, nen se escoitan. Aquí hai moita xente ao mesmo tempo tocándoas.
Como bailan. Solto e agarrado. Ás veces ao mesmo tempo. En grupos pequenos, incluso en parellas soltas. Trato de ver "quen" saca punto. Non se ve. Máis ben dá a impresión de estar bailando xuntos, sen que ninguén guíe. É pouco tempo para observar máis.
Moita presenza da igrexa. Rituais de saúdo entre santos. Moita música, sen escoitar nada.
Un movemento incrible en Gondomar. Aparece un gaiteiro de barquín, cun pandereteiro e varios homes cantando. Ao mesmo tempo que toca a gaita... e póñense a bailar.
É unha mágoa non escoitar nada, e sen embargo, as imaxes teñen unha forza inmensa precisamente por ser mudas. Son o recordo para os que viven ao outro lado do océano, que é como remata o vídeo.
Primeiro o vídeo:
Trátase dun documental feito por José Gil no ano 1928. José Gil Gil era de Rubiós, As Neves. Primeiro pensamento: algo ten Rubiós para aparecer de forma cíclica en forma de documento histórico (e audiovisual).
Segundo pensamento: Retrata a vida no Val Miñor, Vincios, Morgadáns, Nigrán, Chaín,Gondomar, Baiona... Algo ten o Val Miñor para ter sempre tanta forza.
Terceiro pensamento: Sae o palco da música de Vincios, do que xa sabía a súa existencia, pero non vira nunca. Moito sombreiro panamá, gaiteiros, banda de música, xente bailando. É curioso o vídeo que quere retratar a vida aquí para mostrarlla aos emigrantes, e precisamente saen os emigrantes no vídeo no día de festa.
Pensamentos mesturados: Como viste a xente. Como visten os gaiteiros, como visten os músicos da banda de música. En xeral os gaiteiros van antes e a banda de música despois. Os da banda de música van uniformados, os gaiteiros saen en xeral vestindo como o resto do mundo. Habería que facer fincapé sobre a vestimenta do "gaiteiro" (como formación musical). Moitas canaveiras, moita xente cantando, moita xente tocando as palmas. Sempre me chamara a atención como se usa absolutamente todo para tocar (piñas, cacerolas, ferramentas, botellas...) e non se usan as palmas na música galega. Aquí úsanse, dunha forma moi normal, as mans. O das canaveiras veríase raro agora mesmo, non se ven, nen se escoitan. Aquí hai moita xente ao mesmo tempo tocándoas.
Como bailan. Solto e agarrado. Ás veces ao mesmo tempo. En grupos pequenos, incluso en parellas soltas. Trato de ver "quen" saca punto. Non se ve. Máis ben dá a impresión de estar bailando xuntos, sen que ninguén guíe. É pouco tempo para observar máis.
Moita presenza da igrexa. Rituais de saúdo entre santos. Moita música, sen escoitar nada.
Un movemento incrible en Gondomar. Aparece un gaiteiro de barquín, cun pandereteiro e varios homes cantando. Ao mesmo tempo que toca a gaita... e póñense a bailar.
É unha mágoa non escoitar nada, e sen embargo, as imaxes teñen unha forza inmensa precisamente por ser mudas. Son o recordo para os que viven ao outro lado do océano, que é como remata o vídeo.
domingo, abril 24, 2016
sábado, decembro 12, 2015
O proxecto Palcos da Música acada os cen elementos catalogados
O proxecto Palcos da Música acada os cen elementos catalogados
A iniciativa é totalmente voluntaria e está aberta ás achegas do público
7 de decembro de 2015.- Logo de cinco anos de traballo, o proxecto Palcos da Música acaba de chegar aos 100 palcos recompilados en Galicia. Este traballo é unha tentativa de carácter participativo e voluntario que procura catalogar os palcos, saber onde están, en que estado se atopan e darlles visibilidade.
Cada un destes elementos inclúe fotografías, descrición, xeolocalización e mesmo datos históricos que poden ser consultados no blog do proxecto http://palcosdamusica.blogaliza.gal. A iniciativa naceu da man do arquitecto Xosé Ceferino Castro e mais do músico Félix Rodríguez, que indican que “chegados a este punto, o traballo de recompilación tennos proporcionado material suficiente como para estar realizando tamén artigos, colaboración na redacción de documentos para a conservación e proxectos de revitalización e dinamización de palcos da música”. Os autores amplían desta maneira o obxectivo inicial de catalogación e como xa apuntaran ao comezo do proxecto, propoñen que “o ideal sería dinamizar e usar os palcos, mantelos en bo estado, facer deles un espazo cultural activo”.
Aínda que poucas e tímidas, en Galicia existen algunhas iniciativas culturais onde os palcos funcionan como soporte. En Ourense organizáronse as Mañás no Palco, nalgúns lugares segue a usarse o día da festa para o concerto da banda de música, e houbo algunhas propostas que non chegaron a realizarse, como A Música aos Palcos, que unía música e danza nun mesmo espectáculo. En Portugal o interese polos “coretos” é grande e as iniciativas variadas, dende programar concertos ata propolos como espazos wi-fi.
O avance do proxecto de Palcos da Música vese dificultado pola localización dos palcos que aínda restan na xeografía galega, polo que os promotores da iniciativa chaman á colaboración do público, que pode facer as súas achegas no correo palcosdamusica@gmail.com. Xa son varios os voluntarios que axudan aportando fotografías, datos ou localizacións dos palcos.
xoves, outubro 15, 2015
venres, agosto 14, 2015
Palcos da música
Irán aparecendo aquí todas as fotos xerais dos palcos da música de Galiza.
Se queres enviarnos algún palco que non aparece aquí, faino ao correo palcosdamusica@gmail.com
Se queres enviarnos algún palco que non aparece aquí, faino ao correo palcosdamusica@gmail.com
luns, xullo 27, 2015
Alalá...s
O programa Alalá, da TVG, consiste en monográficos sobre músicos e grupos de música tradicional galega. Poden verse no youtube, que os están subindo aos poucos.
Aquí deixo un reproductor onde se poden ver practicamente os 70 primeiros programas.
A gozar!
Aquí deixo un reproductor onde se poden ver practicamente os 70 primeiros programas.
A gozar!
martes, xullo 07, 2015
Orquestra de Jazz de Galicia
Unha das pintadas que se me quedaron gravadas na cabeza é a que aparece nun espazo rehabilitado onde había un pequeno descampado e cheo de lixo. Agora é todo cemento e asfalto, e no medio e medio: e as árbores?
____________
O sábado 4 de xullo foi un día histórico en Vigo. No último día do ImaxinaSons do 2015 presentouse no auditorio do Concello a Orquestra de Jazz de Galicia.
Un enorme pracer escoitar cada un dos temas, cunha perfecta mestura entre o jazz (hai moito e moi bo jazz en Galiza) e as músicas tradicionais (moito e moi bo). É a perfecta conxunción entre toda a traxectoria do saxofonista de jazz Roberto Somoza e o gaiteiro e saxofonista Pedro Lamas, membro de grupos como Luvas Verdes, Vaamonde Lamas & Romero, ou Nova Galega de Danza. Unha moi boa receta de fusión para crear jazz con raíces galegas.
Non hai nada que dicir da cantidade e calidade de músicos e músicas tradicionais e/ou folk. No eido do jazz tamén hai moitos e moi bos. Na Orquestra de Jazz de Galicia ben se ve que se reúnen músicos de primeiro nivel dos que hai tamén recambio. Só hai que comparar a lista de músicos que estiveron no concerto e os que saen no Making of da gravación do disco que xa estamos agardando impacientemente:
Galicia é terra de músic@s, de todos os estilos, de todas as sensibilidades. En gran formato tamén.
Non é a primeira vez se pensa nun gran formato dende o jazz. Tampouco mesturando o jazz coas músicas tradicionais.
Alberto Conde, pianista que tamén estivo presente neste concerto, xa facía esta mestura en A lagoa dos Atlantes (1997) ou en Celtrópolis (1999).
Baldo Martínez, que tamén foi director artístico do ImaxinaSons, contrabaixista jazz inquedo onde os haxa e músico arrichado, arrimouse ás músicas tradicionais en varias ocasións, e no ano 1999 tivo o encargo do Festival Internacional de Jazz de Guimaraes para crear un ensemble arredor das músicas contemporáneas e tradicionais en clave de jazz que se materializou no Projecto Miño, que no 2007 comercializouse en cd.
A Orquesta de Música Espontánea de Galicia, O.M.E.GA, que tamén estivo no ImaxinaSons, é unha proposta moi arriscada de improvisación libre con ou sen condución. Nela hai (ou había) integrantes de músicas provenientes do jazz, clásica, electrónica, rock, electroacústica, psicodelia, folk…
Algunha iniciativa máis haberá por aí que agora se esqueza que dá a idea do inquedo do mundo musical deste país. Un pequeno repaso por todos estas iniciativas tamén mostra a interrelación de moitos dos músicos que tamén están na Orquestra de Jazz de Galicia.
Durante o concerto houbo imaxes sonoras que facían lembrar outros momentos, sen estar a vivir ningunha repetición anterior. A referencia máis directa é a do Toque de chifro de Faramontaos, o tema recollido por Alan Lomax o 27 de novembro de 1952 que foi usado por Miles Davis no disco Sketches of Spain no ano 1960. (Os dous temas se poden escoitar no programa io~NOS #01, minuto 5:00). Era difícil saírse do esquema proposto por Gil Evans e Miles Davis, pero conseguírono de forma maxistral.
Tamén houbo momentos máis rítmicos e caóticos (o entroido é caótico) que fixeron lembrar a L.U.M.E., o ensemble portugués que tamén subiu ao mesmo escenario no ImaxinaSons 7. Toda unha homenaxe ao entroido de Vilariño de Conso e o son dos seus bombos.
Na coincidencia dalgún repertorio de Nova Galega de Danza vese a influencia de Pedro Lamas e o acordeón de Xosé Lois Romero (percusionista nesta ocasión) sen que a Xota do Marreco soase nin parecida a outras veces e outros lugares.
Toda unha amalgama de sons, de capas, de ambientes, de todas estas músicas do entorno do jazz, músicas sinfónicas e tradicionais, en verbas do propio Pedro Lamas, moi ben conducidas por Roberto Somoza.
Unha lista de músicos de primeiro nivel que tamén tiveron os seus momentos de improvisación, todos e cada un deles, que se mantiveron dentro do contexto da mensaxe que nos transmitiron. Unha conexión que lograron contaxiar a un público completamente entregado e en pé ao final do concerto, cun aplauso enfervorizado que non tiña fin.
Eu sigo en pé a aplaudindo. Espero que teñan un gran percorrido e longa vida.
Quedan para outro momento a mágoa do espazo tan pequeno, a financiación da orquestra, a aposta limitada do concello no gran festival de jazz de Vigo, o prezo ridículo da entrada para tan inmenso espectáculo, o interese da xente ou a pouca publicidade destes eventos...
E só un último apontamento e unha crítica que debería doerlle no corazonciño de cada un dos músicos da Orquestra:
E as mulleres?
____________
O sábado 4 de xullo foi un día histórico en Vigo. No último día do ImaxinaSons do 2015 presentouse no auditorio do Concello a Orquestra de Jazz de Galicia.
Un enorme pracer escoitar cada un dos temas, cunha perfecta mestura entre o jazz (hai moito e moi bo jazz en Galiza) e as músicas tradicionais (moito e moi bo). É a perfecta conxunción entre toda a traxectoria do saxofonista de jazz Roberto Somoza e o gaiteiro e saxofonista Pedro Lamas, membro de grupos como Luvas Verdes, Vaamonde Lamas & Romero, ou Nova Galega de Danza. Unha moi boa receta de fusión para crear jazz con raíces galegas.
Non hai nada que dicir da cantidade e calidade de músicos e músicas tradicionais e/ou folk. No eido do jazz tamén hai moitos e moi bos. Na Orquestra de Jazz de Galicia ben se ve que se reúnen músicos de primeiro nivel dos que hai tamén recambio. Só hai que comparar a lista de músicos que estiveron no concerto e os que saen no Making of da gravación do disco que xa estamos agardando impacientemente:
Galicia é terra de músic@s, de todos os estilos, de todas as sensibilidades. En gran formato tamén.
Non é a primeira vez se pensa nun gran formato dende o jazz. Tampouco mesturando o jazz coas músicas tradicionais.
Alberto Conde, pianista que tamén estivo presente neste concerto, xa facía esta mestura en A lagoa dos Atlantes (1997) ou en Celtrópolis (1999).
Baldo Martínez, que tamén foi director artístico do ImaxinaSons, contrabaixista jazz inquedo onde os haxa e músico arrichado, arrimouse ás músicas tradicionais en varias ocasións, e no ano 1999 tivo o encargo do Festival Internacional de Jazz de Guimaraes para crear un ensemble arredor das músicas contemporáneas e tradicionais en clave de jazz que se materializou no Projecto Miño, que no 2007 comercializouse en cd.
A Orquesta de Música Espontánea de Galicia, O.M.E.GA, que tamén estivo no ImaxinaSons, é unha proposta moi arriscada de improvisación libre con ou sen condución. Nela hai (ou había) integrantes de músicas provenientes do jazz, clásica, electrónica, rock, electroacústica, psicodelia, folk…
Algunha iniciativa máis haberá por aí que agora se esqueza que dá a idea do inquedo do mundo musical deste país. Un pequeno repaso por todos estas iniciativas tamén mostra a interrelación de moitos dos músicos que tamén están na Orquestra de Jazz de Galicia.
Durante o concerto houbo imaxes sonoras que facían lembrar outros momentos, sen estar a vivir ningunha repetición anterior. A referencia máis directa é a do Toque de chifro de Faramontaos, o tema recollido por Alan Lomax o 27 de novembro de 1952 que foi usado por Miles Davis no disco Sketches of Spain no ano 1960. (Os dous temas se poden escoitar no programa io~NOS #01, minuto 5:00). Era difícil saírse do esquema proposto por Gil Evans e Miles Davis, pero conseguírono de forma maxistral.
Tamén houbo momentos máis rítmicos e caóticos (o entroido é caótico) que fixeron lembrar a L.U.M.E., o ensemble portugués que tamén subiu ao mesmo escenario no ImaxinaSons 7. Toda unha homenaxe ao entroido de Vilariño de Conso e o son dos seus bombos.
Na coincidencia dalgún repertorio de Nova Galega de Danza vese a influencia de Pedro Lamas e o acordeón de Xosé Lois Romero (percusionista nesta ocasión) sen que a Xota do Marreco soase nin parecida a outras veces e outros lugares.
Toda unha amalgama de sons, de capas, de ambientes, de todas estas músicas do entorno do jazz, músicas sinfónicas e tradicionais, en verbas do propio Pedro Lamas, moi ben conducidas por Roberto Somoza.
Unha lista de músicos de primeiro nivel que tamén tiveron os seus momentos de improvisación, todos e cada un deles, que se mantiveron dentro do contexto da mensaxe que nos transmitiron. Unha conexión que lograron contaxiar a un público completamente entregado e en pé ao final do concerto, cun aplauso enfervorizado que non tiña fin.
Eu sigo en pé a aplaudindo. Espero que teñan un gran percorrido e longa vida.
Quedan para outro momento a mágoa do espazo tan pequeno, a financiación da orquestra, a aposta limitada do concello no gran festival de jazz de Vigo, o prezo ridículo da entrada para tan inmenso espectáculo, o interese da xente ou a pouca publicidade destes eventos...
E só un último apontamento e unha crítica que debería doerlle no corazonciño de cada un dos músicos da Orquestra:
E as mulleres?
luns, agosto 25, 2014
Escoitas
Esperando a ver se é posible recuperar o podcast de io~NoS ou abandonalo definitivamente, acabo de por dous reproductores: Metrópoles Delirantes, podcast en galego sobre a banda deseñada e a radio 24h de Mundofonías, podcast moi activo sobre as músicas do mundo.
A escoitar!
A escoitar!
martes, xuño 10, 2014
Berrogüetto: Historia dun fracaso
"Hai que ver a cantidade de xente que acode aos enterros". Esta é a frase que escoito xusto antes de comezar o concerto de despedida de Berrogüetto.
Imaxe do final do concerto de Berrogüetto en Santiago de Compostela con todo o público ovacionando en pé (8-6-2014). Fotografía subida por Berrogüetto na súa páxina de facebook.
No concerto de despedida de Berrogüetto en Compostela o público estivo volcado co grupo incluso antes de comezar. Os aplausos sempre se converteron en ovacións. Antes de comezar produciuse a primeira, onde o grupo tivo que esperar a que o público deixara de aplaudir para comezar o concerto. Comezan e o micro de Xavier Díaz non funciona, paran de tocar para que vaia buscar outro micro e o público aplaude de novo. Aquí se resume todo o que ía acontecer durante as dúas seguintes horas. Ou mellor dito, nos últimos anos do grupo.
O concerto percorreu toda a discografía do grupo en sentido inverso, dende os últimos discos ata o primeiro, Navicularia, onde se incorporan as pandereteiras deAnubía Cantigas e Agarimos, e o primeiro violinista do grupo, Paco Juncal. Tamén é onde "desaparece" Xabier Díaz, no primeiro disco non había cantante en Berrogüetto. Tamén aparece o compañeiro de procesións de Anxo Lois nos primeiros anos de gaiteiro, e o concerto chega ao final ao momento con máis forza. E non debe ser casual, moitos pensamos que Navicularia foi o seu mellor disco, tamén o que máis forza contén, o que tira máis para saltar do asento. Berrogüetto debe ser consciente da preferencia do seu público e por iso remata como comezou. Tamén pode ser que recorran á nostalxia para darlle máis emoción ao momento. Tamén deixaron fluir moito máis a verborrea de Anxo Lois Pintos. Unha verborrea que non atura todo o mundo, pero que demostrou que só con comezar cun "Estadisticamente..." o público ría a gargalladas. Momentos de humor, de crítica, de puntos de vista diferentes, de realidade, ás veces máxica, que facían dos concertos de Berrogüetto algo máis que un momento de música. Momentos que foron recortando co paso dos anos.
Nun momento do concerto Xabier Díaz recoñécese como siareiro de Berrogüetto antes de entrar no grupo: "Sempre poderei dicir que toquei cos mellores, coa mellor banda folk do meu país". Ovación.
E é que o pensamento que se queda instalado en moitas cabezas é ¿como é posible que un grupo como Berrogüetto se desfaga? Son os mellores, abriron moitos camiños, axitaron para sempre o panorama folk, e non conseguen continuar, por que?
Non dan as contas, non pode manterse unha infraestrutura tan grande se non hai concertos. E non os hai.
Son moitos os motivos. A crise, sempre a crise, pero estes cinco concertos esgotan todas as entradas. E os discos e as camisetas voan ao final do concerto. A crise non o explica todo. O público, ese que ateigou os auditorios na xira de despedia, non acode a concertos. E iso que nunca houbo tanta xente nas clases de danza, de gaita, de pandeireta, por que esa xente non vai aos concertos? Tal vez estean acostumados aos concertos gratis e non pagan por eles, e como as institucións agora non programan concertos, os grupos quédanse sen público. Ah, entón o problema é que as institucións non programan concertos. Pero é que estamos en crise!
Cousas que ocorren (reais, sen ánimo de comparar, nen valorar, os espectáculos):
-Uf, cinco euros por un concerto de Mamá Cabra, que caro!
-Imos ver a Cantajuego (custa 25 euros, e non leva música en directo).
Nunha revista de Tempos Novos do ano 2005 lese o seguinte: Un mar de músicas na Galicia do século XXI. Ese é o noso reclamo de portada. Real como a vida mesma. O potencial de creatividade que está detrás de grupos, de compositores, de instrumentistas e de intérpretes dá pé a pensar, esta vez tamén, Galicia como en Irlanda. (...) Irlanda soubo facer da súa música un produto cultural de calidade á vez que unha industria. (...)
E aquí é onde, ao meu criterio, se atopa o grande fracaso. Non hai industria cultural, non hai produto, tan só hai grupos que ofrecen a súa música como poden (cando poden), e hai un público que non é consciente de que a música é un ben cultural, de un público que non valora a súa propia cultura. Todo isto é mercado, industria cultural. De pouco serve organizar festivais, ou concertos, subvencionados (que ten que habelos), se non se fai nada por crear tecido cultural. Aínda moito máis grave é cando existe un referente claro como o de Irlanda. É posible que facer o mesmo que en Irlanda non tería os mesmos resultados, que aquí habería outras condicións, outras características, pero é que nin sequera se tentou copiar.
A realidade é que é moi difícil para os grupos tocar fóra de Galicia. Incluso para os grupos do norte é difícil tocar no sur de Galicia, e viceversa. Berrogüetto, que conseguiu proxección internacional, non é quen de conseguir concertos dentro e/ou fóra de Galicia, non é quen de ir tocar a outras autonomías españolas. E ao revés tampouco ocorre, que se coñece aquí da música cántabra, ou murciana, ou catalana?
É innegable a riqueza cultural, musical, creativa que vive neste país, que parece condanada a chocar cun grande muro, non sei se social, se institucional, se industrial. E que facemos? Teremos que resignarnos a que a nosa cultura sexa desenvolvida, cultivada, creada, por xentes que non poden vivir dela?
Vaise Berrogüetto. Ata sempre! Gozamos moito (e seguiremos gozando, aínda que en lata) da vosa música. De seguro que cada un de vos seguiredes noutros proxectos, interesantes, emocionantes. É unha mágoa non poder despedirse tamén de Guadi, pero estivo presente, todos o sabemos. Até já! Anxo, Quico, Quim, Santiago, Isaac, Guillerme, Xabier.
____________________________________________________________________
Publicado en GZMúsica.
____________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Imaxe do final do concerto de Berrogüetto en Santiago de Compostela con todo o público ovacionando en pé (8-6-2014). Fotografía subida por Berrogüetto na súa páxina de facebook.
__________________________________________________________________
No concerto de despedida de Berrogüetto en Compostela o público estivo volcado co grupo incluso antes de comezar. Os aplausos sempre se converteron en ovacións. Antes de comezar produciuse a primeira, onde o grupo tivo que esperar a que o público deixara de aplaudir para comezar o concerto. Comezan e o micro de Xavier Díaz non funciona, paran de tocar para que vaia buscar outro micro e o público aplaude de novo. Aquí se resume todo o que ía acontecer durante as dúas seguintes horas. Ou mellor dito, nos últimos anos do grupo.
O concerto percorreu toda a discografía do grupo en sentido inverso, dende os últimos discos ata o primeiro, Navicularia, onde se incorporan as pandereteiras de
Nun momento do concerto Xabier Díaz recoñécese como siareiro de Berrogüetto antes de entrar no grupo: "Sempre poderei dicir que toquei cos mellores, coa mellor banda folk do meu país". Ovación.
E é que o pensamento que se queda instalado en moitas cabezas é ¿como é posible que un grupo como Berrogüetto se desfaga? Son os mellores, abriron moitos camiños, axitaron para sempre o panorama folk, e non conseguen continuar, por que?
Non dan as contas, non pode manterse unha infraestrutura tan grande se non hai concertos. E non os hai.
Son moitos os motivos. A crise, sempre a crise, pero estes cinco concertos esgotan todas as entradas. E os discos e as camisetas voan ao final do concerto. A crise non o explica todo. O público, ese que ateigou os auditorios na xira de despedia, non acode a concertos. E iso que nunca houbo tanta xente nas clases de danza, de gaita, de pandeireta, por que esa xente non vai aos concertos? Tal vez estean acostumados aos concertos gratis e non pagan por eles, e como as institucións agora non programan concertos, os grupos quédanse sen público. Ah, entón o problema é que as institucións non programan concertos. Pero é que estamos en crise!
Cousas que ocorren (reais, sen ánimo de comparar, nen valorar, os espectáculos):
-Uf, cinco euros por un concerto de Mamá Cabra, que caro!
-Imos ver a Cantajuego (custa 25 euros, e non leva música en directo).
Nunha revista de Tempos Novos do ano 2005 lese o seguinte: Un mar de músicas na Galicia do século XXI. Ese é o noso reclamo de portada. Real como a vida mesma. O potencial de creatividade que está detrás de grupos, de compositores, de instrumentistas e de intérpretes dá pé a pensar, esta vez tamén, Galicia como en Irlanda. (...) Irlanda soubo facer da súa música un produto cultural de calidade á vez que unha industria. (...)
E aquí é onde, ao meu criterio, se atopa o grande fracaso. Non hai industria cultural, non hai produto, tan só hai grupos que ofrecen a súa música como poden (cando poden), e hai un público que non é consciente de que a música é un ben cultural, de un público que non valora a súa propia cultura. Todo isto é mercado, industria cultural. De pouco serve organizar festivais, ou concertos, subvencionados (que ten que habelos), se non se fai nada por crear tecido cultural. Aínda moito máis grave é cando existe un referente claro como o de Irlanda. É posible que facer o mesmo que en Irlanda non tería os mesmos resultados, que aquí habería outras condicións, outras características, pero é que nin sequera se tentou copiar.
A realidade é que é moi difícil para os grupos tocar fóra de Galicia. Incluso para os grupos do norte é difícil tocar no sur de Galicia, e viceversa. Berrogüetto, que conseguiu proxección internacional, non é quen de conseguir concertos dentro e/ou fóra de Galicia, non é quen de ir tocar a outras autonomías españolas. E ao revés tampouco ocorre, que se coñece aquí da música cántabra, ou murciana, ou catalana?
É innegable a riqueza cultural, musical, creativa que vive neste país, que parece condanada a chocar cun grande muro, non sei se social, se institucional, se industrial. E que facemos? Teremos que resignarnos a que a nosa cultura sexa desenvolvida, cultivada, creada, por xentes que non poden vivir dela?
Vaise Berrogüetto. Ata sempre! Gozamos moito (e seguiremos gozando, aínda que en lata) da vosa música. De seguro que cada un de vos seguiredes noutros proxectos, interesantes, emocionantes. É unha mágoa non poder despedirse tamén de Guadi, pero estivo presente, todos o sabemos. Até já! Anxo, Quico, Quim, Santiago, Isaac, Guillerme, Xabier.
____________________________________________________________________
Publicado en GZMúsica.
____________________________________________________________________
martes, abril 29, 2014
50 Lecturas Debuxadas
O 29 de abril cúmprense 50 sesións do club Lecturas Debuxadas. Isto quere dicir que:
- Lemos 50 cómics.
- Dedicamos (oficialmente) 100h falando de banda deseñada (e o seu entorno)
- Son 5 anos dende que comezamos, e estamos na 6ª tempada.
- Coñecemos en persoa a 17 autores (Jacobo Fernández Serrano (2 veces), Kiko da Silva, David Rubín, Manel Cráneo, Ramón Trigo, José Manuel Trigo, Manolo López Poy, Dani Montero, Brais Rodríguez, Tokio, Mariano Casas, Inacio Vilariño, Iván Suárez, Miguelanxo Prado, Agustín Fernández Paz, Antonio Seijas e Gemma Sesar).
- Tivemos unha sesión na tenda Banda Deseñada, en Vigo.
- Con Manolo López Poy falamos a través de videoconferencia.
- Houbo unha sesión compartida co club Sete Vidas (Cartas de Inverno, con Agustín Fernández Paz e Antonio Seijas).
- 68 persoas reciben directamente un correo de recordatorio para cada sesión.
- Hai 151 persoas no grupo de facebook do club.
E estas son todas as sesións (en negriña aparecen os autores que acudiron):
01 - 16/12/2008 - A mansión dos Pampín, de Miguelanxo Prado.
02 - 20/01/2009 - Los combates cotidianos, de Manu Larcenet.
03 - 17/02/2009 - Maus, relato dun supervivente, de Art Spiegelman
04 - 17/03/2009 - Río Abajo, de Pascal Rabaté - Arrugas, de Paco Roca
05 - 21/04/2009 - Aventuras de Cacauequi, de Jacobo Fernández Serrano
06 - 19/05/2009 - Píldoras azules, de Frederik Peeters
07 - 16/06/2009 - A conta atrás, de Carlos Portela e Sergi Sanjulián
08 - 20/10/2009 - Charla con Kiko da Silva
09 - 17/11/2009 - As serpes cegas, de Bartolomé Seguí e Felipe Hernández Cava
10 - 15/12/2009 - Ikigami, de Motorô Mase
11 - 19/01/2010 - Tamara Drewe, de Posy Simmonds
12 - 23/02/2010 - Os cinco narradores de Bagdad, de Fabien Vehlmann e Franz Duchazeau
13 - 16/03/2010 - Tres sombras, de Cyril Pedrosa
14 - 20/04/2010 - Onde ninguén pode chegar, de David Rubín
15 - 18/05/2010 - El arte de volar, de Antonio Altarriba e Kim
16 - 15/06/2010 - Persépolis, de Marjane Satrapi
17 - 19/10/2010 - Contrato con Dios, de Will Eisner
18 - 16/11/2010 - Os lobos de Moeche, de Manel Cráneo
19 - 21/12/2010 - Batman, año uno, de Frank Miller e David Mazzucchelli
20 - 18/01/2011 - Fun Home, Alison Bechdel
21 - 15/02/2011 - (Charla con Melo na súa tenda - Banda deseñada)
22 - 22/03/2011 - Pyongyang, de Guy Delisle
23 - 26/04/2011 - O burato do inferno, de Ramón Trigo e José Manuel Trigo
24 - 24/05/2011 - Asterios Polyp, de David Mazzucchelli
25 - 21/06/2011 - Emigrantes, de Shaun Tan
26 - 18/10/2011 - O fillo da furia, de Manolo López Poy e Miguel Fernández
27 - 15/11/2011 - Piel color miel, de Jung
28 - 20/12/2011 - Lois Pereiro. Breve encontro, de Jacobo Fernández Serrano
29 - 17/01/2012 - Inolvidable, de Alex Robinson
30 - 28/02/2012 - Sen mirar atrás, de Dani Montero
31 - 20/03/2012 - Polina, de Bastien Vivès
32 - 17/04/2012 - A man do diaño, de Brais Rodríguez
33 - 15/05/2012 - Agencia de viajes Lemming, de José Carlos Fernandes
34 - 19/06/2012 - Un zoo en invierno, de Jiro Taniguchi
35 - 16/10/2012 - Cabana de Balieiros, de Tokio
36 - 20/11/2012 - Barrio, de Carlos Giménez
37 - 18/12/2012 - Na procura de Ed o Riseiro, de Kim Deitch
38 - 22/01/2013 - Portugal, de Cyril Pedrosa
39 - 19/02/2013 - Mensaxes, A historia xamais contada xamais contada, de Mariano Casas
40 - 19/03/2013 - Pagando por ello, de Chester Brown
41 - 23/04/2013 - Titoán, de Inacio e Iván Suárez
42 - 21/05/2013 - V de Vendetta, de Alan Moore e David Lloyd
43 - 18/06/2013 - Trazo de xiz, de Miguelanxo Prado
44 - 15/10/2013 - Ardalén, de Miguelanxo Prado
45 - 19/11/2013 - Romeo y Julieta, de Gianni de Luca
46 - 10/12/2013 - Cartas de inverno (novela e banda deseñada // Club compartido), de Agustín Fernández Paz - Antonio Seijas
47 - 21/01/2014 - El libro de los insectos humanos, de Osamu Tezuka
48 - 18/02/2014 - Vida de nai, de Gemma Sesar
49 - 18/03/2014 - Cenizas, de Álvaro Ortiz
50 - 29/04/2014 - Operario, de Jano
mércores, abril 23, 2014
Homenaxe a Henrique Otero
Rubén Troitiño pon en marcha o Proxecto Homenaxe, cun primeiro tema de Henrique Otero.
Homenaxe a Henrique Otero, "O Gaiteiro de Fragoso"
Juan Pena, Luís Correa "Caruncho" e Carlos Estévez - gaitas
Xaime Estévez - acordeón
Manuel Alonso - tambor
Xosé Mª Gutierrez - bombo
Homenaxe a Henrique Otero, "O Gaiteiro de Fragoso"
Juan Pena, Luís Correa "Caruncho" e Carlos Estévez - gaitas
Xaime Estévez - acordeón
Manuel Alonso - tambor
Xosé Mª Gutierrez - bombo
Etiquetas:
gaita,
Gaiteiro do Fragoso,
Henrique Otero,
Homenaxe,
Juan Pena,
Luis Correa "Caruncho",
Manuel Alonso,
música,
Tradición,
Xaime Estévez,
Xosé Mª Gutiérrez
sábado, marzo 22, 2014
Manifesto das marchas da dignidade #22m
“NON AO PAGO DA DÉBEDA
NIN UN RECORTE MÁIS
FÓRA OS GOBERNOS DA TROIKA
PAN, TRABALLO E TEITO PARA TODOS E TODAS
No 2014 atopámonos ante unha situación extremadamente difícil, unha situación límite, de emerxencia social, que nos convoca a dar unha resposta colectiva e masiva da clase traballadora á cidadanía e aos pobos.
Millóns de traballadores e traballadoras atópanse sen emprego. Ter unhas mans para traballar, ter unha carreira rematada, dispor da túa capacidade tanto manual como intelectual e non atopar un traballo digno é humillante. Estase a desperdiciar o talento colectivo dunha sociedade, hipotecando indefinidamente o seu futuro. Os traballadores e traballadoras non se merecen este atropelo á nosa dignidade colectiva.
Centos de miles de familias perderon a súa casa. Non hai nada máis inhumano que desaloxar unha familia do seu fogar só para alimentar a voracidade insaciábel duns banqueiros sen escrúpulos. Banqueiros aos que os estados servos da Troika (Fondo Monetario Internacional, Banco Central Europeo e Comisión Europea) alimentan a custa de empobrecer aínda máis a clase traballadora e as persoas máis indefensas.
Mentres, a patronal, aproveitando o drama do paro masivo, aperta as caravillas coa rebaixa dos salarios e das condicións de traballo ás persoas que aínda teñen un emprego. Traballadores e traballadoras que, ante a difícil situación, non poden nin sequera cuestionar o seu papel de meros explotados/as polo capital. O sistema intenta obrigarnos a amosarlles agradecemento aos empresarios, convertidos polo sistema en benefactores da sociedade. É hora de repartir o traballo e a riqueza, e que as persoas traballadoras poidan sentirse donas do seu futuro.
A nosa mocidade non ten posibilidade de forxar un proxecto de vida digno coas actuais políticas e vese abocada a buscar a vida no estranxeiro como antes fixeron os nosos pais e avós.
Dicimos non a un sistema patriarcal que nos arrastra a épocas do pasado, roubándonos o dereito a decidir sobre os nosos corpos, negándonos a capacidade para decidir sobre se queremos ou non ser nais, provocando a volta aos fogares para dedicarnos á crianza.
Estamos sufrindo as políticas executadas polo goberno do PP ao ditado da Troika, consistentes no roubo de dereitos e o empobrecemento xeralizado da maioría social. Estas políticas, que se fundamentan no pago dunha débeda ilexítima que non contraeron os cidadáns e cidadás, son produto da especulación bancaria e os excesos dos distintos gobernos.
Privatizan o rendíbel mentres nos recortan o orzamento en saúde, ensino, dependencia, transportes públicos, auga, enerxía, comunicacións, servizos sociais, etc., o que redunda negativamente nos nosos dereitos cidadáns. Rinse dos nosos maiores, que sofren unha enorme perda do seu poder adquisitivo, ao tempo que ven como os seus aforros de toda a vida están secuestrados pola estafa bancaria das preferentes e outros produtos financeiros delituosos.
O goberno do PSOE, co apoio do PP, modificou o artigo 135 da Constitución para lle dar prioridade ao pago da débeda frente aos dereitos e necesidades das persoas. Xustificárono dicindo que viviramos por riba das nosas posibilidades e que había que ser austeros e, xa que logo, era imperativo recortar o déficit. No entanto, non houbo ningún recorte á hora de inxectar decenas de miles de millóns de euros para salvar os bancos e os especuladores.
Están aproveitando a crise para recortar dereitos. Estas políticas de recortes están a causar sufrimento, pobreza, fame e incluso mortes, e todo para que a banca e os poderes económicos sigan tendo grandes beneficios a expensas das nosas vidas.
Porque nos roubaron a liberdade. Ao capitalismo sóbranlle as liberdades e os dereitos da maioría social. É un sistema que procura exclusivamente o beneficio privado duns poucos e que nos leva inexorabelmente a unha catástrofe medioambiental e social de alcance incalculábel.
Para a maioría social esta crise-estafa está a significar un xigantesco drama humano. Porén, para unha insignificante minoría supón un gran negocio. E cando se protesta, sempre obtemos a mesma resposta: a represión e criminalización do sindicalismo de clase e dos movementos sociais. É un sistema que precisa a represión para se manter e que debe ser superado coa loita na rúa.
A descomposición do réxime xurdido da Constitución do 78 faise evidente debido aos mesmos elementos presentes no seu nacemento, rexime que tivo lugar en contra do pobo, está corroído pola corrupción e non ten ningunha lexitimidade. Os dereitos e liberdades fóronnos roubados para favorecer os intereses dunha minoría e asegurar os seus beneficios, os mesmos que nos levaron a este estado de excepción social, a base de desmantelar a educación e a sanidade públicas, de reducir drasticamente as pensións dos nosos maiores, de se apoderar das nosas vivendas e de pechar empresas, e despedir milleiros de traballadoras e traballadores.
Os distintos Gobernos sitúanse fóra da legalidade, converten en negocio os dereitos que tanto custou conquistar e sustentan a corrupción, un feito xeralizado mais non independente do sistema económico, que forma parte da estrutura mesma desta sociedade e é indispensábel para o seu desenvolvemento. Tanto os corruptores como os que se deixan corromper forman parte deste sistema inxusto de produción e distribución da riqueza.
Chamamos os pobos a que exerzan a súa soberanía, alzando a súa voz de abaixo arriba, democraticamente, para construír un proceso constituínte que garanta realmente as liberdades democráticas, o dereito a decidir e os dereitos fundamentais das persoas.
Dende a MARCHA DA DIGNIDADE 22M, consideramos que é importante artellar unha mobilización unitaria, masiva e contundente contra as políticas que atentan contra os dereitos humanos e a xustiza social.
Unha mobilización contra o pago da débeda, polo emprego digno, pola renda básica, polos dereitos sociais, polas liberdades democráticas, contra os recortes, a represión e a corrupción, por unha sociedade de homes e mulleres libres, unha mobilización contra un sistema, un réxime e uns gobernos que nos agreden e non nos representan.
Esiximos, xa que logo, que se vaian. Que se vaia o Goberno do PP e, tamén, todos os gobernos que recortan dereitos sociais básicos, todos os gobernos que colaboran coas políticas da Troika.
Por iso, facemos un chamamento a encher de dignidade e rebeldía a capital do Estado español, Madrid, o 22 de marzo. Ese día chegaremos columnas de todas as latitudes da Península a Madrid e convocamos os madrileños e madrileñas a sairen á rúa e incorporarse a esa gran mobilización da maioría social.
PAN, TRABALLO E TEITO
Á RÚA, QUE XA É HORA”
NIN UN RECORTE MÁIS
FÓRA OS GOBERNOS DA TROIKA
PAN, TRABALLO E TEITO PARA TODOS E TODAS
No 2014 atopámonos ante unha situación extremadamente difícil, unha situación límite, de emerxencia social, que nos convoca a dar unha resposta colectiva e masiva da clase traballadora á cidadanía e aos pobos.
Millóns de traballadores e traballadoras atópanse sen emprego. Ter unhas mans para traballar, ter unha carreira rematada, dispor da túa capacidade tanto manual como intelectual e non atopar un traballo digno é humillante. Estase a desperdiciar o talento colectivo dunha sociedade, hipotecando indefinidamente o seu futuro. Os traballadores e traballadoras non se merecen este atropelo á nosa dignidade colectiva.
Centos de miles de familias perderon a súa casa. Non hai nada máis inhumano que desaloxar unha familia do seu fogar só para alimentar a voracidade insaciábel duns banqueiros sen escrúpulos. Banqueiros aos que os estados servos da Troika (Fondo Monetario Internacional, Banco Central Europeo e Comisión Europea) alimentan a custa de empobrecer aínda máis a clase traballadora e as persoas máis indefensas.
Mentres, a patronal, aproveitando o drama do paro masivo, aperta as caravillas coa rebaixa dos salarios e das condicións de traballo ás persoas que aínda teñen un emprego. Traballadores e traballadoras que, ante a difícil situación, non poden nin sequera cuestionar o seu papel de meros explotados/as polo capital. O sistema intenta obrigarnos a amosarlles agradecemento aos empresarios, convertidos polo sistema en benefactores da sociedade. É hora de repartir o traballo e a riqueza, e que as persoas traballadoras poidan sentirse donas do seu futuro.
A nosa mocidade non ten posibilidade de forxar un proxecto de vida digno coas actuais políticas e vese abocada a buscar a vida no estranxeiro como antes fixeron os nosos pais e avós.
Dicimos non a un sistema patriarcal que nos arrastra a épocas do pasado, roubándonos o dereito a decidir sobre os nosos corpos, negándonos a capacidade para decidir sobre se queremos ou non ser nais, provocando a volta aos fogares para dedicarnos á crianza.
Estamos sufrindo as políticas executadas polo goberno do PP ao ditado da Troika, consistentes no roubo de dereitos e o empobrecemento xeralizado da maioría social. Estas políticas, que se fundamentan no pago dunha débeda ilexítima que non contraeron os cidadáns e cidadás, son produto da especulación bancaria e os excesos dos distintos gobernos.
Privatizan o rendíbel mentres nos recortan o orzamento en saúde, ensino, dependencia, transportes públicos, auga, enerxía, comunicacións, servizos sociais, etc., o que redunda negativamente nos nosos dereitos cidadáns. Rinse dos nosos maiores, que sofren unha enorme perda do seu poder adquisitivo, ao tempo que ven como os seus aforros de toda a vida están secuestrados pola estafa bancaria das preferentes e outros produtos financeiros delituosos.
O goberno do PSOE, co apoio do PP, modificou o artigo 135 da Constitución para lle dar prioridade ao pago da débeda frente aos dereitos e necesidades das persoas. Xustificárono dicindo que viviramos por riba das nosas posibilidades e que había que ser austeros e, xa que logo, era imperativo recortar o déficit. No entanto, non houbo ningún recorte á hora de inxectar decenas de miles de millóns de euros para salvar os bancos e os especuladores.
Están aproveitando a crise para recortar dereitos. Estas políticas de recortes están a causar sufrimento, pobreza, fame e incluso mortes, e todo para que a banca e os poderes económicos sigan tendo grandes beneficios a expensas das nosas vidas.
Porque nos roubaron a liberdade. Ao capitalismo sóbranlle as liberdades e os dereitos da maioría social. É un sistema que procura exclusivamente o beneficio privado duns poucos e que nos leva inexorabelmente a unha catástrofe medioambiental e social de alcance incalculábel.
Para a maioría social esta crise-estafa está a significar un xigantesco drama humano. Porén, para unha insignificante minoría supón un gran negocio. E cando se protesta, sempre obtemos a mesma resposta: a represión e criminalización do sindicalismo de clase e dos movementos sociais. É un sistema que precisa a represión para se manter e que debe ser superado coa loita na rúa.
A descomposición do réxime xurdido da Constitución do 78 faise evidente debido aos mesmos elementos presentes no seu nacemento, rexime que tivo lugar en contra do pobo, está corroído pola corrupción e non ten ningunha lexitimidade. Os dereitos e liberdades fóronnos roubados para favorecer os intereses dunha minoría e asegurar os seus beneficios, os mesmos que nos levaron a este estado de excepción social, a base de desmantelar a educación e a sanidade públicas, de reducir drasticamente as pensións dos nosos maiores, de se apoderar das nosas vivendas e de pechar empresas, e despedir milleiros de traballadoras e traballadores.
Os distintos Gobernos sitúanse fóra da legalidade, converten en negocio os dereitos que tanto custou conquistar e sustentan a corrupción, un feito xeralizado mais non independente do sistema económico, que forma parte da estrutura mesma desta sociedade e é indispensábel para o seu desenvolvemento. Tanto os corruptores como os que se deixan corromper forman parte deste sistema inxusto de produción e distribución da riqueza.
Chamamos os pobos a que exerzan a súa soberanía, alzando a súa voz de abaixo arriba, democraticamente, para construír un proceso constituínte que garanta realmente as liberdades democráticas, o dereito a decidir e os dereitos fundamentais das persoas.
Dende a MARCHA DA DIGNIDADE 22M, consideramos que é importante artellar unha mobilización unitaria, masiva e contundente contra as políticas que atentan contra os dereitos humanos e a xustiza social.
Unha mobilización contra o pago da débeda, polo emprego digno, pola renda básica, polos dereitos sociais, polas liberdades democráticas, contra os recortes, a represión e a corrupción, por unha sociedade de homes e mulleres libres, unha mobilización contra un sistema, un réxime e uns gobernos que nos agreden e non nos representan.
Esiximos, xa que logo, que se vaian. Que se vaia o Goberno do PP e, tamén, todos os gobernos que recortan dereitos sociais básicos, todos os gobernos que colaboran coas políticas da Troika.
Por iso, facemos un chamamento a encher de dignidade e rebeldía a capital do Estado español, Madrid, o 22 de marzo. Ese día chegaremos columnas de todas as latitudes da Península a Madrid e convocamos os madrileños e madrileñas a sairen á rúa e incorporarse a esa gran mobilización da maioría social.
PAN, TRABALLO E TEITO
Á RÚA, QUE XA É HORA”
luns, febreiro 03, 2014
Metrópoles Delirantes: A banda deseñada na radio
Seremos seguidores do podcast Metrópoles Delirantes. Aí vai o primeiro:
venres, xaneiro 31, 2014
Proxectos para colaborar
Aquí van dous proxectos ben interesantes:
Etiquetas:
banda deseñada,
Libros,
música,
OINK,
Os instrumentos musicais na tradición galega,
Pablo Carpintero,
Pensamentos,
Tradición,
Verkami,
Xoán Ramón Marín
Subscribirse a:
Publicacións (Atom)